Đèn khuya....

Mọi người về ồn ào
ít bửa rồi đi.....
Má lại cô đơn với cái bàn thờ Ba tối, sớm!
Tóc bạc, nhớ, quên lộn xộn.
Một câu chuyện xưa kể lại mấy mươi lần!

Nhưng xin Má , Má ơi... xin Má ngàn lần
Xin hãy sống lâu, đừng rời đi quá sớm
Xin Má hãy nhẫn nại làm cây cột chống,
để chúng con có chỗ mà bám vào tìm được cảm thông.
Nhìn được mấy đóa hồng đỏ tươi ngày Vu lan tháng 7.
Nhìn được đèn khuya hắt bóng âm thầm.
Nối kết đám con mỗi người mỗi nết.
Tụi con lớn hết rồi,
có đứa vẫn còn hay cãi, lẫy
tị nạnh, hơn thua từng chữ, từng câu.
Má ngồi im nghe,
tóc bạc trắng đầu
Mắt buồn hiu
Thở dài, thở ngắn.

Nhưng vẫn còn Má là còn kết gắn
Tám đứa con đi ngược, đi xuôi
vẫn xúm lại quây quần.
Ngày giỗ Ba vẫn còn Má tần ngần
Đứng trước mâm cơm khấn vái.
Cái bóng cô đơn nhìn mà ái ngại
Tuổi già lắt lay...
Trái chín trên cây chưa biết rụng ngày nào!
Công cha nghĩa Mẹ thâm sâu
đâu có ngại gì ngồi nghe Má kể...
Một câu chuyện xưa đến mấy mươi lần!

Anh Hai

Anh hai mới vừa xuất bản một tập thơ tình sau nhiều lần xuất bản chung với nhiều Nhà thơ khác!
Cầm tập thơ mà bồi hồi, chưa đọc bên trong đã biết cái tứ thơ đang chảy theo dòng nào.... Thì cũng là anh hai thôi - một người cao dong dỏng, lưng hơi khòm, cặp mắt kính cận trên một khuôn mặt hiền hậu - hiền đến  không thể có khuôn mặt nào hiền hơn thế! Anh hai cười cũng hiền, cả lúc gắt gỏng lên vì bị đám nhỏ tụi tôi trêu chọc cũng không thể dữ hơn được.
Và anh hai tên Trần Văn Nghĩa - Nhà thơ Trần Văn Nghĩa với những bài thơ tình đăng dài dài trên các trang báo, tuần báo học trò. Thơ của anh hai cũng hiền lắm, toàn là yêu mà chỉ đứng nhìn - ngắm - say lòng ... không dám nói : " Có bao nhiêu cửa trường bé học, là có bao hồn tôi quẩn quanh, ước nhìn mái tóc nghiêng vai nhỏ, chờ miệng cười...ôi! thoáng rất tình... " Để người ta đi qua rồi tiếc nuối: "  Biết xa sao vẫn yêu người, trăm năm nước chảy, thương đời thuyền nan... ". Anh hai yêu, cái tình yêu trong sáng nhẹ nhàng và dịu dàng chỉ có ở thập niên 60, 70,  tôi yêu cái hình ảnh : " Vườn nhà thoáng dáng ai xinh, ngẩn ngơ trước cổng với nghìn ước mơ..." trong thơ anh hai lắm. Thật sự cái cách yêu hiền lành và buồn hiu như thế ngày nay quá hiếm dù nó là tuổi thơ của tôi, cũng không phải là xa lắm trong mắt nhìn.
Thơ anh hai, thường là thơ lục bát, cái dòng lục bát dân dã, không giáo điều, một cô thôn nữ đang cắt lúa trên đồng cũng có thể ngẫu hứng làm được, cái loại thơ nói ra, viết ra như chữ trong lòng mình tự tuôn chảy, chẳng cần phải sửa sang hay tỉa gọt gì: " Chờ ai chờ suốt cả chiều - để con đường vắng thêm nhiều lá rơi...". Thật lòng tôi - lâu lắm lắm rồi tôi quên cái câu: " Em qua che nón làm duyên, nghìn thu rớt lá ngoài hiên ta ngồi. Giậu buồn mấy hạt mồng tơi, muốn pha mực tím ngỏ lời tương tư..." là của anh hai. Cứ thấy giây mồng tơi với những hạt tròn tròn tím đen ở đâu là tôi lại đọc giậu buồn mấy hạt mồng tơi... . Hôm nay nhìn vào tập thơ chợt bật cười : hóa ra là thơ hò vè của anh hai mình, may là mình còn chưa tưởng lầm đó là thơ của mình sáng tác.
Với tôi, thơ của anh hai có cái đặc biệt là nhẹ nhàng, mộc mạc như lời người ta nói chuyện với nhau, có lần anh hai viết đưa cho tôi - cái cô bé học lớp 7 hay 8 gì đó của Trường Gia Long, lúc nào đi học cũng lúc lắc hai cái đuôi tóc cột nơ hồng một bài thơ ( tội tôi lắm, mang tiếng là em cưng nhưng cả đời chỉ được nhắc đến một lần ): " Con đường sương ướt cỏ hừng đông, tóc thơm bé thắt chiếc nơ hồng, mùi hương bồ kết bay trong gió, sách vở học trò trong trắng trong... ". Tiếc là bài này không phải thơ tình nên trong tập thơ vắng bóng.
Gọi là anh hai, dù anh họ Trần còn tụi tôi họ Phạm vì anh hai là con nuôi của Ba Mẹ tôi. Cái duyên làm con nuôi của anh Hai cũng thật là buồn cười: Anh hai làm quen chị tôi ở cái ngôi trường hai người học chung thời trung học, cái ngôi trường trên con đường có những cây me già cỗi  như anh đã nhắc trong bài thơ: " Để tôi trở lại đường này, có ngôi trường với hàng cây me già, có người năm trước tôi xa, còn vương sân cũ trắng tà áo bay...". Chuyện không đi xa hơn vì như đã nói anh hai yêu không quyết liệt chút nào, thấy người mình để ý  yêu người khác thì rụt rè tránh sang một bên nhường đường: " Sân em trồng mấy khóm hường, muốn xin về cắm trong vườn nhà anh... " vậy rồi chỉ là : " Sáng tưới nước, chiều dạo quanh, tưởng đời như một màu xanh hẹn hò". Chán thiệt.... Nhưng vì anh hai hiền, hiền lộ rõ mồn một trên mặt mà Ba mẹ tôi lại không có con trai lớn nên thương lắm rủ anh hai làm con nuôi, anh hai nhận ngay. Thế là chúng tôi có ngay một ông anh hiền ơi là hiền để suốt ngày ăn hiếp....
Nhớ thêm cái này nữa: Ngày anh hai còn học ở đại học Sư phạm Đà Lạt. Hè năm tôi học lớp 9 lên đó ở cả tháng trời. Anh hai dắt tôi đi chơi rong ruổi khắp nơi, giới thiệu cô người yêu mới học cùng trường, nhà ở trong cư xá. Căn nhà nhỏ nhắn, êm đềm như chuyện tình của hai người ( sau đó cũng không đi đến đâu ). Cô người yêu tên Đa, người tròn tròn, nhu mì.... anh hai làm thơ cho chị Đa như vầy : " Đường về cư xá cong cong, em đi thơ cũng một dòng trôi theo"... Tôi tròn mắt nhìn anh hai, lanh chanh sửa ngay : Đường về cư xá cong cong, Đa đi lu cũng một dòng trôi theo, anh hai vừa cười, vừa giận, vừa sợ người yêu biết nên ngưng luôn không làm tiếp bài thơ mới được có hai câu.
Rồi anh hai tốt nghiệp, về quê, đi dạy, cưới vợ để có của riêng mình một bông hoa quỳnh nở muộn nhưng ngát hương :" tặng em một nhánh hoa quỳnh - chỉ đêm khuya nở riêng mình anh thôi" . anh hai giờ đã gả con, có cháu ngoại... anh em tôi vẫn cứ líu ríu nói đủ thứ chuyện trên đời khi gặp nhau dù người nào tóc cũng điểm bạc... lúc nào anh hai cũng như xưa - ăn nói mộc mạc, chân tình... chỉ duy nhất cái chữ cửa miệng : Tụi mầy làm anh " sầu" quá -  thì mất tiêu đâu đó theo dòng chảy thời gian rồi.
Thôi nhé anh hai, bây giờ đến đêm trăm năm đầu bạc rồi, ngày xuân thì tóc xanh đã qua.... một nếp nhà xinh, một vườn nho trĩu trái, một công việc cũng hiền hậu như người, một bà vợ nền nả cùng nghề và những đứa con đẹp, cháu ngoan ríu rít...... thêm một tập thơ mới toanh nữa... chắc anh hai đã thỏa lòng, không còn: " Mùa mới sang, cây nẩy lộc đâm chồi, sao đời anh chẳng đổi khác em ơi. Nghĩa là cũng ngậm ngùi và cay đắng..." phải không anh hai....
Và cuối cùng là khi đã đọc xong, kết thúc tập thơ tình gồm 65 bài của anh hai - muốn hỏi nhỏ anh hai rằng: Cái người mà : " Mối tình thơ, lứa đôi - chẳng là duyên là nợ, chẳng nên chồng nên vợ, cũng là em, thế thôi" đang ở đâu trong cõi đời mênh mông này vậy? Sao anh hai không viết như vầy nè: Xưa ta sầu chuyện yêu em, trăng khuya uống đến say mềm mới thôi... tóc xanh bạc nửa mái rồi, chữ SẦU giờ gởi mây trời đang trôi....  vậy đi anh hai, ngày xưa em học Triết - thầy Hoàng nói vầy nè: Từ tôi phút trước sang tôi phút này cách xa nhau lắm đó, không tìm lại được đâu.
Nói nhiều vậy chính là muốn chúc mừng anh hai ra tập thơ tình và muốn nói với anh hai rằng một người bận rộn như em Phượng, kiêu kỳ như em Phượng đôi khi vẫn nói thầm sao thơ của mình hay thế mà đã ngồi đọc một hơi 65 bài thơ của anh hai và viết một bài dài như thế này, anh hai thật là có phúc. 

( Chú thích của tác giả: Những câu thơ viết nghiêng, nằm trong ngoặc kép là của Nhà thơ Trần Văn Nghĩa - Trích trong tập thơ tình  Để tôi tìm lại ngày xưa - do Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Ninh Thuận xuất bản năm 2012 )

Vĩnh viễn

Ta vì ai...
Mỗi năm lại may một chiếc áo lụa ngà.
Mỗi năm lại vì ai hái cúc vàng vào phòng một đóa.
Mỗi năm vì ai gom lá khô đốt vào đêm trừ tịch.
Vì ai gom khói thơm ủ vào tóc đen.

Nhưng mỗi năm qua đi... qua đi....
áo hình như thanh mảnh hơn một chút,
Cúc lại như không còn màu nắng vàng,
lá khô đốt lên để hương bay đi từng không,
tóc thưa thôi không còn ủ nữa...

Ta vì ai...
Lòng như tro tàn thôi không ấm lửa -
lạnh mê người đêm trừ tịch ướt mưa xuân.
Rượu dâng Trời - rót xuống đất cho nhuần.
Lại hận không thể đem người trong lòng ra vứt bỏ!

 Ai nói cái gì là buông tay -
Mọi sự thành không có ? 
Trăng khuyết đi - đến 15 lại tròn.
Vĩnh viễn vầng trăng kia luôn quay đầu lại.
Ta đầy một tâm tư si dại,
bao giờ có thể gởi hết vào hư không?

 
 

Mùa hoa bay.

Tôi tự nhiên thấy mình mắc nợ những cánh hoa dầu...
Bởi vì tôi cứ định sẽ viết một vài chữ cho bạn bè tôi xem để đỡ nhớ về trường cũ, đỡ nhớ nhung những ngày đi học đã quá xa xôi. Đã định rồi lại quên, ngồi vào máy lại xem qua tin tức, sa đà một cách rất "Bà Tám "" vô mấy chuyện lăng nhăng , lộn xộn của mấy cô hoa hậu, diễn viên... lãng xẹt. Thiệt là lãng vì mấy chuyện đó có dính dáng gì đến mình đâu! Cũng đâu còn tuổi teen để hít hà về mấy cái chuyện đẹp, xấu, ca hay, nhảy giỏi?...
Hôm nay, sáng đi làm lại thấy những cánh hoa dầu non tơ bay xoay xoay trong gió, lại thấy mình đang mắc nợ...
Có gì đâu, những cánh hoa dầu không hương chẳng sắc. Nhưng sao cách nó tung tăng, sống thoải mái và vui vẻ suốt một đời, không mảy may ngập ngừng, tính toán là điều mà ngày xưa thì tôi không nhớ mình có cảm tưởng gì, chỉ thích đưa tay lên đón lấy khi nó rơi nhẹ như chạm vào mình, nhìn nghiêng một chút, rồi lại tung lên không cho nó tiếp tục bay. Nhưng bây giờ khi đầu đã hai thứ tóc thì tôi hết sức ngưỡng mộ...
Vậy nè, nếu bạn của tôi còn nhớ thì khi mùa hạ về, đi theo cùng mùa phượng đỏ là mùa hoa dầu bay, bay đầy trời trên con đường Điện Biên Phủ, Bà Huyện Thanh Quan ( các bạn đã đi xa lâu lắm chưa về của tôi ơi, đường Điện Biên Phủ bây giờ là đường Phan Thanh Giản của Trường Gia Long tụi mình ngày xưa đó ), vì thế chắc là Bạn phải còn nhớ và chắc chắn phải nhớ những cánh hoa bay theo gió thổi ngang bầu trời, nhẹ nhàng và thanh thoát, lãng mạn như một chàng lãng tử đang để tiếng gọi đường xa níu kéo bước chân đi ... Trời ạ, những cánh hoa bay, xoay vòng trên không như múa rồi dịu dàng rơi xuống mặt đường, êm ái như là sẵn sàng đi vào quên lảng... không nói được với Bạn điều gì sao?
Mùa hoa dầu năm nay, chắc già rồi nên rảnh rỗi, tôi cứ quên là mình đang chạy xe trên đường, quên là chung quanh đầy xe cộ ngược xuôi, cứ thấy hoa dầu bay xoay xoay trước mặt như một vũ công đường phố là bất giác mĩm cười như gặp lại người quen xưa, có hôm lại tấp xe vào lề đường để thoải mái ngắm một chút những chao ơi là gió và hoa dầu khi hai bên đang cứ quyện vào nhau mà khiêu vũ. Rồi thì lại cảm thấy vui sướng như trẻ thơ khi nhìn mặt đường bổng chốc đầy những cánh hoa rơi, trải vàng như đường lá mùa thu, làm thành phố như bất chợt được nâng lên... bay bổng, nhẹ tênh.
Nhìn hoa dầu bay lại nhớ ngày xưa, cứ mỗi đầu mùa mưa, sân Trường Gia long mình như một tấm thảm kết đầy lá vàng, lá rơi nhiều đến đổi mấy cô chú lao công đành chịu, không tài nào dọn kịp, để mặc cho bọn học trò tụi mình thích thú đi dạo trên thảm lá mà mơ mộng vu vơ... Mặc kệ tiếng chuông reo hết giờ chơi, mặc kệ sáng đầy nắng, mặc kệ trưa đầy tiếng giảng bài nôn nao, lá cứ rụng đầy, lá cứ rụng đến nổi hôm nào trời gió nhiều sân trường như dệt đầy lá bay, thơ không chịu nỗi. Có hôm, vào giờ chơi khi lá rụng giăng mắc khắp nơi, tôi đã thử kéo vạt áo dài trắng lên và trong phút chốc đã hứng được đầy một vạt áo lá vàng ( đó là vì ngày xưa trường toàn là nữ sinh nên kéo vạt áo lên một chút không sao, bây giờ các cháu nhỏ Minh Khai chắc không thể làm trò đó rồi ). Trưa tan trường, áo trắng bay đầy trên đường hòa với những cánh hoa dầu bay trong gió, đẹp không tưởng được. Và tôi của những năm xưa thường là một tay ôm cặp trước ngực, một tay níu vạt áo, nhưng hoa dầu rơi trước mặt thì lại đưa tay chụp, luống cuống để tà áo bay.... Bạn có nhớ lại chưa hởi những người Bạn Gia Long xa xưa... : Rằng Trường mình rất đẹp mùa lá rơi, mùa hoa dầu bay, mùa phượng đỏ... và cả một mùa hạ cuối cùng đầy nước mắt chia tay khi cứ mỗi buổi sáng vào lớp lại nghe tin có thêm một Bạn đã lặng lẻ theo gia đình đi xứ khác rồi....
Vậy mà đã hơn 40 năm ngày rời Trường. Tóc xanh xuân thì đã điểm bạc, những cô thiếu nữ mắt đen trong veo, má hồng tươi trong nắng, thanh mảnh dịu dàng trong tà áo dài màu nguyệt bạch ngày nào giờ đã mỗi người một nơi!... nhưng mà Bạn của tôi ơi, những cánh hoa dầu thì khác, năm nào cũng vậy, hẹn một mùa thả mình bay xoay tít mù trong gió, phiêu du trên không, tận hưởng một cuộc đời khoáng đạt, nhìn hết, thấy hết rồi từ từ rơi xuống thấp, xuống thấp để ngả mình nằm êm ái trên đường.
Bạn xưa biết không, trong khi thong thả đi qua mùa hoa bay năm này tự nhiên tôi ngộ ra rằng : Nhanh hay chậm là cách mình muốn sống. Đủ hay thiếu là cách mình đón nhận. Sâu sắc hay nông nổi là cách mình thể hiện khi nói Có và Không. Những cánh hoa dầu bay cũng dạy tôi rằng: Nhìn đi, Nó sống đã ĐỦ. Trong cuộc sống mà mình thấy quá ngắn ngủi của hoa dầu thì Nó đã kịp vui chơi, chao lượn đến nơi nó muốn, đã kịp nhìn, thấy đủ hết trên đường bay, đã kịp hưởng thụ hết cái mùi không gian thanh thanh, nhuộm đầy mình một màu thời gian tím ngát, đã kịp được ve vuốt, ôm ấp đầy người cơn gió yêu thương nên chẳng còn gì luyến tiếc... nên cứ nhẹ nhàng tiếp đất, cứ thanh thản và thanh thản sống như thế.... đến cùng.
Ngày rồi cũng sẽ hết, đêm trắng đâu có dài..., một mùa hoa bay làm tôi nhớ quá chừng những người Bạn xưa đã cùng tôi vui đùa, hứng lá thu bay đi qua đời thiếu nữ .... Nhớ thôi, còn gặp thì chưa chắc đã thật lòng yêu thương nhau vô tư như thời đi học, dù bây giờ Bạn và tôi đều đã già, nhưng sống thanh thản và nhẹ nhàng như cách của những cánh hoa dầu thì khó quá phải không?

Tuy vậy, tôi vẫn cứ thầm hỏi bao giờ  mình lại được gặp nhau, mặc lại những chiếc áo dài lụa nhẹ nhàng màu nguyệt bạch, và lại nâng nhẹ, níu nhẹ vạt áo dài vì sợ sang đường gió thổi áo bay...